Marsda həyat haqqında danışanda həyatın istənilən formasını – bitkiləri, hətta bakteriyaları nəzərdə tuturlar. Marsı müşahidə etmək çox çətindir. Qarşıdurmalar zamanı Günəş Marsı müşahidəçinin düz arxasından işıqlandırır. Buna görə də səthin müxtəlif detalları kölgə salmır. Mars “kanalları” haqqında mübahisələr buradan yaranıb. Ancaq hər şeydən çox mübahisəni bitki örtüyü doğurub. Astronom G.Tixov Marsdakı Eritreya dənizinin rənginin dəyişməsi haqqında Lovellin 1903-cü ildə apardığı qeydləri çox diqqətlə öyrənib. Dənizin rəngi solğun qəhvəyidən yaşıl-göyümtülə qədər dəyişmişdir. Tixov Marsın şəklini infraqırmızı şüalarla çəkərkən yaşıl-göyümtül dənizlər və kanallar fotoda tünd rəngdə çıxıb. Bu o deməkdir ki, dənizlər və kanallar istiliyi əks etdirmir, udur. Botanikanı öyrənərkən o belə məlumata rast gəlib ki, Yerin şimalında çox soyuq olan ərazilərdə bitkilər parlaq yaşıl rəngdə yox, göyümtül rəngdə olur. Yer bitkiləri kimi, Marsın tünd sahələrində də ultrabənövşəyi şüaların udulmasını 50 ildən sonra astronom Sinton təsdiq etmişdir. Bundan başqa, o sübut etmişdir ki, Marsın kanal olmayan sahələri istiliyə başqa cür reaksiya verir. “Kanallar”ın bu sahələri niyə yazda tündləşir? Nə üçün yazda qar əriyərkən ləkələr qütblərdən aşağı yayılmağa başlayır? Nə üçün planetin şəkillərində bu proses əks olunmur? Dəqiq, birmənalı cavab hələ ki yoxdur. İndi başqa planetlərdə, yaxud kainatda həyatın olub-olmaması ilə bir çox elm sahələrinin nümayəndələri maraqlanır. Bunların arasında astronomlar, fiziklər, bioloqlar, kimyaçılar, psixoloqlar var. Bir çox alimlər “həyatın” və “şüurun” nə olduğunu anlamağa çalışırlar. Biz Yer sakinlərinə həyatın ancaq bir forması – zülal forması məlumdur. Onun varlıq məkanı isə Yerdir. Həyatın başqa forması da ola bilərmi? Məsələn, silisium forması? Bunu təsəvvür etmək bizim üçün çətindir. Təsəvvür edilməsi çətin olan bir şeyi isə tədqiq etmək mümkün deyil. Marsda su ancaq buxar və buz halında mövcuddur. Planetin qütb papaqlarında buzun olmasına şübhə yoxdur. Marsda həyat olsa belə, “Vikinq-1” və “Vikinq-2” avtomatik stansiyaları 1976-cı ildə onu qeydə almamışlar. Hər hala bizim üçün anlaşıqlı şəkildə Marsda həyat olduğunu göstərməmişlər. Axtarışlar isə davam edir…
Mənbə: Ayna Ensiklopediyası.
